Eind januari organiseerde TNO de workshop “Slimme assemblagetechnologie in Smart Industry” in het pas geopende fieldlab RoboHouse. Een workshop voor productie- en assemblagebedrijven met interesse of ervaring in robotisering en Augmented Reality support. Bezoekers kregen antwoord op vragen als: Wat is mensgerichte technologie? Wat levert het op? en Hoe implementeer ik het succesvol? Heb jij deze drukbezochte workshop helaas gemist? Lees dan dit boeiende verslag door Gu van Rhijn, projectleider bij TNO.

Steeds vaker passen we slimme maaktechnologieën toe. Maar door de hoge variatie en kleine seriegrootte eindproducten is automatisering niet altijd mogelijk of rendabel. De medewerker in het proces blijft een belangrijke schakel en kan daar waar mogelijk ondersteund worden door slimme technologie. Bedrijven hebben te maken met een mix aan medewerkers, die variëren in skills en ervaring. Dit vraagt om een flexibele inrichting van de productie waarin mensen, machines en robots effectief samenwerken. Technologie die de mens ondersteunt het beste uit zichzelf te halen, noemen we mensgerichte technologie.

TNO: onderzoek wijst uit mensgerichte technologie zeer effectief

Gu van Rhijn, projectleider bij TNO, gaf een kort overzicht van toepassingen van mensgerichte technologieën. Voorbeelden zijn o.a. collaborative robots (cobots), Augmented Reality (AR) support systemen en exoskeletten. TNO presenteerde resultaten van diverse onderzoeken in het fieldlab en bij bedrijven waarbij het effect van nieuwe technologie op productiviteit, productkwaliteit, inleertijd en werkbelasting werd gemeten.

In een experiment uitgevoerd met 35 operators van diverse bedrijven nam de totale cyclustijd met 57% af en de paktijd met 70%. Er werden geen fouten gemeten bij het pakken en plaatsen van componenten met behulp van AR-projectietechnologie. De gebruikers ervoeren een kwart minder fysieke en mentale belasting bij geprojecteerde werkinstructies vergeleken met instructies van een computerscherm. TNO werkt nu met bedrijven KMWE, Senzer en Arkite aan verdere ontwikkeling van AR-projectietechnologie, door het nu ook adaptief te maken, zodat het instructieniveau zich aanpast afhankelijk van je ervaring en vaardigheden.

Wil jij dit ook? Voor implementatie van deze nieuwe technologieën in je bedrijf is het van belang goed te kijken naar het proces en de operators. Welke taken lenen zich voor robotisering en welke niet? Welke vorm van digitalisering is van de meeste toegevoegde waarde? Welke informatie hebben ervaren en onervaren medewerkers nodig om foutloos te kunnen werken? Daarnaast is het ook belangrijk om bij implementatie na te gaan hoe deze robots en AR-supportsystemen digitaal verbonden zijn aan bestaande informatiesystemen (o.a. ERP/PLM/CAD). Je wilt immers dat de programmeertijd beperkt blijft en bestaande product- en procesdata worden benut.

Thomas Regout International: toegevoegde waarde van mens in assembleren nam toe

Ruud Keulen, algemeen directeur van Thomas Regout International (producent van telescopische sliders in Maastricht), schetste aan de hand van videobeelden de transitie die het bedrijf doormaakt naar een flexibele fabriek. Hierin worden kleine series en een grote productmix in korte tijd gemaakt en geleverd. De medewerkers die er voorheen werkten, werken er nu nog steeds, maar hebben een andere rol. De toegevoegde waarde van de mens is toegenomen: robots nemen transport- en handlingtaken over. De medewerkers voeren nu ondersteund door een AR-projectiesysteem kritische inspectie- en assemblagetaken uit, bijvoorbeeld bij het samenstellen van de gereedschappen. Dit voorkomt mogelijke fouten en verkort de inleertijd van nieuwe onervaren medewerkers. Dit systeem en de achterliggende procesaansturing is ontwikkeld in samenwerking met TU Eindhoven en TNO in het EU project Horse. Ruud Keulen benadrukte dat een dergelijke transitie tijd kost en eerst ook weerstand oproept in de organisatie. Het betrekken van de medewerkers bij het ontwikkelen en invoeren van nieuwe technologie, en vervolgens laten zien en ermee gaan werken, zijn van groot belang.

Amfors: succesvolle inzet AR-cobots in de sociale werkvoorziening

Amfors (Sociale Werkvoorziening voor Amersfoort e.o.) presenteerde de verschillende technologieën die het bedrijf inzet als ondersteuning van hun medewerkers, die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Een goed voorbeeld is het gebruik van exoskeletten bij pakkethandling bij Post NL ter vermindering van de belasting en het vergroten van de inzetbaarheid. Roald Klumpenaar, programmaleider inclusieve technologie bij Amfors:“Mits op de juiste wijze geïntroduceerd omarmen medewerkers de nieuwe technologieën. Twee zijn al zo enthousiast en willen niet meer zonder exoskelet werken. Daarnaast test Amfors met diverse kennispartners de inzet van cobots bij LED montage en AR-projectietechnologie in assemblage. Ronald de Koning (algemeen directeur): “Amfors wil deze technologieën inzetten om de duurzame inzetbaarheid en groei van de medewerkers te vergroten. De nieuwe technologieën stellen onze medewerkers in staat om langer en met meer plezier aan het werk te blijven.”

Variass: mens en cobot werken samen bij het solderen van printplaten

Hendri Kortman, innovatiemanager bij Variass vertelde hoe hij een eerste toepassing van mens-cobot samenwerking heeft ontwikkeld voor het solderen van printplaten. Voor componenten die niet automatisch kunnen worden geplaatst, is een werkplek ontwikkeld waarbij de mens componenten plaatst en de cobot parallel soldeer werk uitvoert. Zijn ervaring met inzet van cobots: “De winst zit hem niet in de snelheid van de cobot maar met name in de parallellisatie van taken. Hiermee is het een echte mens-robot samenwerking.” Vanwege de hoge variëteit en kleine series steekt Variass ook innovatiecapaciteit in het snel kunnen programmeren of configureren van de cobot bij nieuwe producten.

Op het programma stonden ook nog diverse demonstraties van RoboHouse en TNO. Als laatste gaf Frank Krause van TNO een korte toelichting over de mogelijkheden en nieuwe ontwikkelingen van industriële exoskeletten en het gebruik hiervan in de praktijk.

Zelf aan de slag

Ben je geïnteresseerd in deze technologieën en wat deze voor jouw bedrijf kunnen betekenen? Zou je ook graag een dergelijke workshop volgen? Neem gerust contact op. Er komen nog meer workshops aan. De demonstrators van mens-robot-samenwerking en AR in assemblage zijn nog steeds te bezichtigen in fieldlab RoboHouse. Via onze vouchers is het mogelijk om haalbaarheidsstudies of evaluaties uit te voeren met een voorbeeldproduct uit je bedrijf.

 

Een door Delftse studenten ontworpen exoskelet is in het Duitse Düsseldorf winnaar geworden van de Cybathlon Experience, een internationale obstakelrace voor exoskeletten. Dat zijn robotische harnassen voor mensen met een dwarslaesie.

Het exoskelet werd gedragen door Sjaan Quirijns, die sinds 2000 een dwarslaesie heeft. Zij behaalde met de MARCH III de snelste tijd en het hoogste aantal punten. Dankzij verbeteringen aan het pak en intensieve training van Sjaan wist zij de obstakelbaan met vier verschillende hindernissen in iets meer dan 9 minuten succesvol af te ronden.

De Cybathlon Experience vond de afgelopen dagen plaats op de Rehacare, de Duitse vakbeurs voor revalidatie techniek. Verschillende academische en commerciële teams streden tegen elkaar in een race waarbij vier verschillende obstakels moeten worden genomen.

Student Lennart Schut, teammanager van Project MARCH: „We zijn ontzettend trots op deze eerste plek! Maar, nog belangrijker vinden we dat we met de ontwikkeling van deze techniek bijdragen aan het teruggeven van mobiliteit aan mensen met een dwarslaesie.”