Onder het motto ‘doing good & doing business’ kwamen op 2 oktober tijdens het Impact Startup Fest in Den Haag zo’n 1.000 impact-ondernemers uit een groot aantal landen bij elkaar om te laten zien met welke innovaties ze de wereld ‘a better place to live’ willen maken. Fieldlab de Duurzaamheidsfabriek was uitgenodigd om met deelnemers in gesprek te gaan over hoe de driehoek ‘leren, werken, innoveren’ in learning communities helpt bij het versnellen en borgen van innovaties.

Impact Startup Fest is een initiatief van de gemeente Den Haag en is binnen drie jaar uitgegroeid tot het grootste jaarlijkse impact-evenement met internationale start-ups in Nederland. Samen vormen zij een aansprekende showcase van hoe maatschappelijke betrokkenheid en commercieel ondernemerschap succesvol hand in hand kunnen gaan. De Duurzaamheidsfabriek heeft, als ‘innovatiehub’ en fieldlab een logische plek in het ecosysteem rond deze ondernemers.

Innovatiemanager Daan Wortel van de Duurzaamheidsfabriek gaf een toelichting op de manier waarop de Duurzaamheidsfabriek starters en cross-sectorale innovatieprojecten faciliteert. Daarnaast gaf hij inzicht in hoe de verbinding met het onderwijs te leggen is en welke meerwaarde dat heeft waar het gaat om toegang tot kennisinfrastructuur, faciliteiten, maar zeker ook de borging en verrijking van nieuwe kennis in het onderwijsproces, zodat het gat tussen onderwijs en beroepspraktijk wordt gedicht en er straks een nieuwe generatie professionals de markt op stroomt met een open, duurzame en innovatieve mindset.

Een grote handelsdelegatie met als thema Smart Industry bezocht van 8-12 oktober de Duitse deelstaten Saarland en Rheinland Pfalz. Voor de meeste Nederlanders een gebied om naartoe – of doorheen – te reizen, maar voor SMITZH ook een streek om de samenwerking mee te zoeken op het gebied van digitalisering. Met een aantal modelvoorbeelden van bedrijven die al heel ver zijn, zoals Bosch Rexroth in Homburg, dat injectiesystemen van motoren met micrometerprecisie produceert. En kenniscentra zoals Smart Factory Kaiserslautern waar industrie en bedrijfsleven laten zien wat smart industry in de praktijk inhoudt en dat standaarden ontwikkelt voor gegevensuitwisseling.

“Wat me opviel, was de openheid van de Duitsers. Ze zoeken echt naar samenwerking”, vertelt Guus Balkema van de Dutch Growth Factory, me. Dat er bewust gezocht wordt naar samenwerking, blijkt bijvoorbeeld uit de ondertekening van een Memorandum-of-Understanding, in aanwezigheid van het Koninklijk Echtpaar, tussen het Smart Factory Kaiserslautern en het Smart Industry Programmabureau namens onder andere SMITZH. Thema’s om op samen te werken zijn standaardisering en integratie in de fabriek, waar men in Duitsland in voorop loopt, en Nederlandse specialismen als integratie in de keten en beveiliging daarbij. Bijvoorbeeld met Blockchain. “Daar lieten de kenniscentra zoals het A.W. Scheerinstituut wel wat voorbeelden van zien, maar eerlijk gezegd lopen we daarop echt voorop in Nederland”, aldus Wilfried Hoffman van Axionomic/MEAKIT. Helaas blijkt men in Duitsland nog niet te kijken naar Nederland als een land dat voorop loopt in hightech en smart industry. Daarom is het goed dat tijdens de missie ook het startschot werd gegeven voor Niederlandenachrichte.de. Dit nieuwsplatform verzamelt mooie verhalen over Nederlandse hightech en smart industry. Voor bedrijven en fieldlabs ook een mooie gelegenheid om in Duitsland bekend te worden!

Naast kennismaking met de Duitse regio, levert een gezamenlijke missie vaak ook verrassende onderlinge ontmoetingen op. Zo heb ik Widget Brain leren kennen, een Rotterdams bedrijf dat met kunstmatige intelligentie bedrijfsprocessen slimmer maakt – snel en betrouwbaar. Zij vertelden mij: “We hebben een fastfoodketen geholpen om 10 procent te besparen op loonkosten. Gewoon door op basis van historische kassagegevens beter de pieken en dalen in klantbezoeken te voorspellen.” Ook app-ontwikkelaar MoreApp kende ik nog niet. Thom Bokelaar: “Met onze app kan een bedrijf zelf heel eenvoudig papieren formulieren omzetten in slimme apps.” Tijdens de handelsmisse was genoeg ruimte om ook uit de eigen delegatie mensen te leren kennen en bij te praten met oude bekenden. Uiteindelijk is dat de basis van samenwerken: elkaar kennen, respecteren en vertrouwen.

Tijdens de economische missie naar de Duitse deelstaten Saarland en Rijnland-Palts brachten koning Willem-Alexander en koningin Máxima een werkbezoek aan diverse Smart Industry demonstraties. Het koningspaar werd op de hoogte gesteld van alle ontwikkelingen op het gebied van Smart Industry in zowel Nederland als Duitsland. Ze waren zichtbaar onder de indruk van de ontwikkelingen en de toenemende samenwerking tussen Nederland en Duitsland. Ook werd er een samenwerkingsovereenkomst getekend om de ambities en initiatieven aan beide kanten schriftelijk vast te leggen.

Op het gebied van digitalisering en een steeds verdergaande internationalisering van waardeketens is de samenwerking met Duitsland voor Nederland van groot belang voor de toekomstige concurrentiekracht van de Europese industrie, zeker met het oog op de ontwikkelingen in de Verenigde Staten en China. Het werkbezoek van de koning en koningin en de economische missie gaven een aanzet om deze samenwerking met Duitsland uit te bouwen en concreet te maken.

Nederland heeft op het gebied van High Tech Systemen een zeer sterke kennispositie in belangrijke niches en bedrijven zijn beter in staat te voldoen aan de steeds specifieker wordende klanteneisen. Dit heeft de Nederlandse high-tech maakindustrie gerealiseerd door een innovatief samenwerkingsmodel waarin worldclass producten in enkelstuks kunnen worden geleverd tegen het kostenniveau van een massaproduct. Hiermee geven Nederlandse bedrijven het voorbeeld aan de Duitse partijen voor de transitie naar de maakindustrie van de toekomst.

Op 11 oktober werd in het bijzijn van het koninklijk paar door de voorzitter van Smart Industry, Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink en aan Duitse zijde door Prof. Dr. Detlef Zühlke, voorzitter van de Smart Factory Kaiserslautern, een samenwerkingsovereenkomst getekend om de digitalisering van de industrie te verbeteren en te versnellen. In de overeenkomst staan o.a. afspraken over standaardisering en cyber security. Met de Duitse kennis en productietechnologie en de Nederlandse pragmatische toepassing van een nieuw digitaal ecosysteem, bundelen beide partijen hun krachten om samen een visie te ontwikkelen op de Europese industrie van de toekomst. Voor SMITZH betekent dit nog nauwere samenwerking met de Duitse partnerregio’s.

Synchron levert maatwerk automatiseringsoplossingen voor laboratoria. In samenwerking met Festo uit Delft, wereldwijd leverancier van automatiseringstechniek, realiseerde het bedrijf zijn eerste eigen product: een dna-extractiemachine. ‘Voorheen leverden we uitsluitend het concept van de oplossing en lieten dat door een partner bouwen’, vertelt directeur Derk Wilten. ‘In de basis zijn we een softwarebedrijf. We zien de complexiteit van systemen steeds verder toenemen.’

Met de komst van Niels Kruize veranderde de marktbenadering. Wilten: ‘Niels vond dat we het bouwen van de oplossing ook veel beter zelf konden doen. Hij had in Engeland goede ervaringen met Festo opgedaan en stelde voor om dat bedrijf bij het project te betrekken.’

Kruize legt uit: ‘Je moet niet zelf opnieuw het wiel uitvinden. Iedere keer iets nieuws bedenken als oplossing, is vragen om fouten. Festo is een grote partner met wereldwijde componentenleveranciers, maar ook service en support. Het heeft een deel van het denkwerk van ons overgenomen. Wat heel prettig is, is dat Festo in veel verschillende markten werkt. Daardoor denken de engineers heel makkelijk out of the box.’