HTSM HiTMaT Call 2020: € 25k beschikbaar voor onderzoeksproject

Holland High Tech organiseert jaarlijks de HiTMaT Call (Connecting High Tech pps in Maatschappelijke Thema’s). Wetenschappers en onderzoeksinstellingen kunnen een bedrag van € 25.000,- aan kiemgeld winnen voor het oplossen van maatschappelijke uitdagingen waarin met minimaal één ondernemer samengewerkt wordt. De initiatieven van vorig jaar kregen landelijke media-aandacht.

Een open call voor hightech innovatieonderzoek dat zowel binnen HTSM als bij één van de onderstaande maatschappelijke thema’s past:

  • Gezondheid en Zorg
  • Veiligheid
  • Klimaat en Circulaire Economie
  • Mobiliteit
  • Landbouw, Water en Voedsel

De HiTMaT Call for Proposals 2020 is geopend op 21 februari 2020. Deadline voor het indienen van aanvragen is: 2 juni 2020, 14:00 uur.

In één klik van tekening naar product. Rapid manufacturing

Auteur: Steven de Jong

Het Zoetermeerse bedrijf Curve Works staat op het punt om door te breken met een revolutionaire productiemethode voor kunststof scheepsrompen die nu nog van metaal gemaakt worden. Fieldlab SAM|XL heeft Curve Works geholpen met de automatisering. Internationale concurrentie zit het Zuid-Hollandse maakbedrijf op de hielen.

Francois Geuskens en Tahira Ahmed hadden beiden een felbegeerde baan in de lucht- en ruimtevaartindustrie toen ze besloten om een bedrijfje te beginnen in een loods op een tochtig bedrijventerrein in Zoetermeer. Francois werkte bij het gerenommeerde Airbus en zijn vrouw Tahira bij Airborne. Beiden met een PhD van de TU Delft op zak, een indrukwekkend CV en samen meer dan dertig jaar ervaring in het ontwerpen van composieten constructies, ofwel: vezelversterkte kunststof.

Onder de naam Curve Works werd de start-up geregistreerd. Het was 2015 en meer dan een idee was er niet. Vijf jaar later blikt Francois terug, te midden van platen en andere halffabricaten. Wat hem destijds wakker hield? “Stel, je wil duizend gewelfde panelen uit één mal halen. Dan kun je er één van staal maken, dat is afschrijfbaar op zo’n groot aantal. Maar bij kleine series is dat niet te verantwoorden. Er worden ook wel piepschuimmallen gemaakt, maar die eindigen in de container.”

Wat een verspilling, dacht Francois. Vooral in de bouw van jachten: daar worden gigantische mallen gebruikt om in één keer een romp te maken. Blijkt de mal niet helemaal goed, dan moet alles opnieuw. Online stuitte hij op Adapa, een Deense machinefabriek die een ‘adaptive mould’ had ontwikkeld voor organisch gewelfde betongevels. Ieder paneel uniek dus. Deze mal kon telkens een nieuwe vorm aannemen. Stel je een slaapmatje voor met daaronder honderden stalen pinnen die op commando in- en uitschuiven en zo het matje (in dit geval de mal) in de gewenste vorm duwen.

“Telkens een nieuwe mal voor een klein paneel is monnikenwerk, om maar niet te spreken van de enorme afvalstroom.”

Wat als ik zo’n machine laat maken voor composiet, dacht Francois. Dat kan de scheepsbouw naar een hoger plan tillen. Kunststof jachten zouden voortaan net zo gebouwd kunnen worden als metalen schepen: met losse panelen op een skelet, ieder op een unieke manier gevormd, afhankelijk van de plek in de romp. Telkens een nieuwe mal voor een klein paneel is monnikenwerk, om maar niet te spreken van de enorme afvalstroom.

hiervoor_wil_CW_rompen_maken

Vooral zeiljachten hebben baat bij composieten rompen, dat maakt ze sneller dan metalen exemplaren. Beeld: Curve Works

Dit is de meest complexe vraag die we hebben gehad, hoorde hij van Adapa. De bouw zou een paar honderdduizend euro kosten en hij moest zelf specificaties aanleveren. Negen maanden later had hij die berekend en een businessplan geschreven. De order kon geplaatst worden. Eenmaal afgeleverd, moest er nog een oven rondom de mal gebouwd worden. Ook was het nog zoeken naar de ideale samenstelling van het materiaal. De composieten panelen die hij voor scheepsrompen in gedachten heeft, bestaan uit glasvezel aan de buitenkant en schuim in het midden. Licht en impactbestendig.

“Ik zei: of ik sluit de toko, of je zegt je baan op en we gaan buffelen totdat het een succes is.”

“Ik runde Curve Works eerst alleen”, vertelt Francois. “En kwam er al snel achter dat ik niet telkens mijn aandacht kon verdelen tussen productie en verkoop.” Een gekwalificeerde mededirecteur werven was echter niet zou eenvoudig. Ervaren ingenieurs wilden stabiliteit en een goed salaris. En een pas afgestudeerde zag hij niet zitten. Toen wendde Francois zich tot zijn vrouw en vakgenoot Tahira Ahmed. Zij werkte als manager bij Airborne, producent voor lucht- en ruimtevaart. “Ik zei: of ik sluit de toko, of je zegt je baan op en we gaan buffelen totdat het een succes is.” Doelend op de verplichtingen die hij was aangegaan: “We zaten er hoe dan ook al met zijn tweeën in.” Sinds Tahira in de directie stapte, kan Francois zich weer helemaal op de techniek richten. “Tahira kwam erbij omdat CurveWorks er anders niet meer was geweest.”

toepassing_kantoorgevel

Mogelijke toepassing: gewelfde kantoorgevels waarin ieder paneel uniek is. Beeld: Curve Works

“Francois zegt het wat hard”, nuanceert Tahira. “Ja, ik heb mijn baan opgezegd. Maar dat was vooral omdat ik zo geloofde in Curve Works. Eerst kijk je tegen een berg op, maar door onze ervaring weten we hoe we dingen moeten aanpakken. Toen we onze visie en missie helder hadden, zeiden we tegen elkaar: dit gaan wij bereiken!” Die visie luidt: no-waste from tooling. Specifiek voor de markt van kleine series, waar de mal een enorm aandeel heeft in de ecologische voetafdruk. “We gaan dit ook uitrollen naar andere bedrijven”, vertelt Tahira. Ondertussen ontwikkelen ze nog een andere techniek: het frezen van een mal uit een ‘tooling block’, dat daarna omgesmolten kan worden. “De klant huurt dan een mal die wij later terugnemen”, legt Francois uit.

“Die visie luidt: no-waste from tooling.”

De nabewerking automatiseren

Tegen de wand staat een enorm scherm. Een raam voor een watertaxi, verklaart Tahira. Op haar laptop laat ze een watervoertuig zien dat boven het water lijkt te zweven, een hydrofoil. Neemt de snelheid toe, dan duwen de vleugels onder de romp de boot boven het water. De aandrijving is elektrisch. Geen emissie, golven en geluid. Het Franse SeaBubbles wekte al de interesse van CNN met deze ‘taxi van de toekomst’. Toen het bedrijf voor een Zwitserse veerdienst tien ramen nodig had, bleek Curve Works de partij die het snelst en goedkoopst kon leveren.

Tahira: “Toen we de tekening binnen hadden, konden we beginnen. We warmden het materiaal op en lieten de machine zijn werk doen. In één klik van tekening naar product. Rapid manufacturing.” Hoe kan zo’n bedrijf Curve Works vinden voor zo’n klus? “Voordat wij operationeel waren, hadden we al een website”, zegt Tahira. “Toen zagen we al dat mensen ons vonden op basis van zoektermen als ‘curved panel’. Die site hielp ons bij de marktanalyse: krijgen we belletjes en e-mailtjes? Dat bleek zo te zijn. En zo heeft SeaBubbles ons dus ook gevonden.”

SeaBubbles

SeaBubbles watertaxi

Tahira springt op de machine, op het vlak van twee bij vier meter waarop de platen gebogen worden. Dat gaat volgens het principe van thermovormen, legt ze uit. Opwarmen, vormen, koelen en harden. “We spuiten niks, alles komt droog op de mal. Clean manufacturing: geen dampen.” De specificaties worden via het programma Rhino3D omgezet in een CAD-ontwerp. Vervolgens vormt de mal zich naar die tekening.

“We hebben een geavanceerd apparaat, maar de nabewerking is dat nog niet.”

Tahira: “We hebben een geavanceerd apparaat, maar de nabewerking is dat nog niet. Zodra een paneel gebogen is, moet het uitgesneden en getrimd worden, langs de omtrek die een laserprojector op het vlak schijnt. Dat is heel arbeidsintensief.” Om dat te automatiseren, heeft Curve Works hulp van externen nodig. Tegelijk is dit precies het soort project dat SMITZH graag ondersteunt.  SAM|XL, één van de zeven SMITZH-fieldlabs, is een centrum op de TU Delft Campus gespecialiseerd in het automatiseren van de productie van composieten constructies.

SAMXL

Experiment met robotarm (niet die voor Curve Works) in het fieldlab. Beeld: SAM|XL

Automatiseren is niet eenvoudig, vertelt Didier van der Horst, werkzaam bij SAM|XL. “Veel bedrijven weten niet waar ze moeten beginnen, het ontbreekt ze aan ruimte en ze willen hun huidige proces niet verstoren. Ook moet je veel nieuwe technieken samenbrengen, die specialistische bedrijven niet beheersen. Wij zijn er als non-profit organisatie voor om die drempels weg te nemen en bedrijven door het doolhof te leiden. Het komt erop neer dat je je je Research & Development versnelt door binnen de SAM|XL-community de eerste stappen richting smart advanced manufacturing te zetten.”

“Onze community is de brug tussen maakbedrijven en robotleveranciers.”

Dat is veel goedkoper dan alles zelf doen, legt Van der Horst uit. “Je wordt lid van een community waarin experts, zoals een programmeur of automatiseerder, en apparatuur, zoals een robot, gedeeld worden. Onze community is de brug tussen maakbedrijven en robotleveranciers.” Elk maakbedrijf in de composietenbranche kan bij het fieldlab aankloppen, verzekert hij. Er wordt dan eerst bekeken of SAM|XL de benodigde technieken kan leveren of ontwikkelen. En of de visie van het fieldlab past bij de ambitie van het maakbedrijf. Bij groen licht wordt het project opgetuigd: er wordt een technisch team geformeerd, het bedrijf wordt participant in SAM|XL en dan is het “samen innoveren”. SAM|XL richt zich nadrukkelijk op de bedrijven die een productielijn voor enkelstuks of kleine series hebben.

Freesgereedschap aan robotarm

Om Curve Works verder te helpen, faciliteert SAM|XL experimenten met freesgereedschap aan een robotarm. “We willen de markt openbreken voor kleine scheepswerven”, zegt Tahira. “Als zij op de traditionele manier een composieten jacht maken, zijn ze miljoenen kwijt aan infrastructuur. Met onze methode heb je geen grote mal of oven meer nodig, alleen een skelet waar panelen op geklikt worden. Zoals metalen rompen gemaakt worden, zo kan dat straks ook met kunststof rompen.”

tahira_presentatie

Tahira Ahmed, algemeen directeur van Curve Works, presenteert haar adaptieve mal. Foto: Curve Works

Hoeveel impact zo’n innovatie kan hebben? Een composieten romp is twee keer zo licht als een metalen exemplaar, waardoor het schip veel minder diep ligt. Dat betekent minder energie voor dezelfde vaarsnelheid. Op dat moment van creatieve destructie koerst Curve Works, met wind in de zeilen van SAM|XL. In de woorden van Francois Geuskens: “We buffelen totdat het een succes is.”

Links:

Informatie over de SAM|XL Community

Promotiefilm over Curve Works, presentatie door Tahira Ahmed

Tahira Ahmed in februari 2018 in een Duurzaam-item op RTL7

Geluidloos fragment Curve Works-mal in actie (29 oktober 2018)

Instructiefilmpje Adapa (het Deense bedrijf dat de mal leverde)

 

MARKET 4.0: Europese marktplaats voor producenten en leveranciers

In het Europese project MARKET4.0 wordt een digitale omgeving ontwikkeld voor de samenwerking tussen maakbedrijven en technologische toeleveranciers. Ook kennis- en onderzoeksinstellingen kunnen toegang krijgen tot het platform. MARKET4.0 wordt ingericht voor drie focusgebieden: metaalbewerking, plastic- en composieten en high-tech equipment. Jij kunt (samen met je ketenpartners) subsidie krijgen als je aan dit initiatief wilt deelnemen. Op het MARKET4.0-platform ontwikkel je nieuwe (software) diensten om beter samen te werken in de keten. Subsidieaanvragen zijn mogelijk vanaf 1 maart tot en 29 mei 2020.

MARKET 4.0 wordt gesubsidieerd met geld vanuit Horizon2020, een groot Europees onderzoeks- en innovatieprogramma. Het is opgezet zodat maakbedrijven sneller en betrouwbaarder samen kunnen werken. Door op een gecontroleerde manier meer data te delen in de keten, zou er meer transparantie in de supply chain kunnen ontstaan, waardoor makkelijker geïnnoveerd kan worden. Veel mkb’ers lopen er nu tegenaan dat het uitwisselen van gegevens in de keten hoge kosten en grote veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Deelname aan MARKET4.0 zou dit moeten vergemakkelijken. Op dit moment is er al een omgeving gebaseerd op het Nederlandse Smart Connected Supplier Network (SCSN) en de onderliggende International Data Spaces (IDS) standaard voor datadeling. Binnenkort wordt dit uitgebouwd met geavanceerde functionaliteiten zoals simulaties, VR/AR, digital twinning en supply chain visibility.

MARKET40Er is plek voor 14 projecten die € 50.000,- of € 100.000,- funding kunnen krijgen, afhankelijk van het voorstel. In totaal ben je een jaar bezig met het project. Naar verwachting starten de eerste gefinancierde projecten rond augustus 2020. SMITZH helpt graag als je meer wilt weten of deelnemen aan dit initiatief. Meer informatie is te vinden op de site van MARKET4.0.

SLIM: subsidieregeling leren en ontwikkelen

Heb jij plannen om een bedrijfsschool op te richten, loopbaanadviezen voor je werknemers te regelen of om met je personeel of collega’s te werken aan nieuwe vaardigheden? Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stelt € 48 mln. beschikbaar voor initiatieven gericht op het stimuleren van leren en ontwikkelen in het mkb. Vanaf 2 maart kunnen mkb-ondernemers individueel of in samenwerkingsverband een aanvraag indienen. In september volgt een tweede aanvraagronde.

Waarom deze regeling?

In het mkb is het minder gebruikelijk dat medewerkers hun kennis en vaardigheden up to date houden tijdens hun werkende leven. Logisch want werkgevers hebben daar vaak minder kennis van of tijd en geld voor dan in grotere bedrijven. Het doel van de Stimuleringsregeling leren en ontwikkelen is om werkgevers in het mkb meer in te laten te zetten op scholing en een leven lang ontwikkelen in hun organisatie. Zowel externe kosten als eigen interne (loon)kosten komen in aanmerking voor subsidie. Met de SLIM-regeling kan dus ook subsidie verkregen worden voor een (geheel) intern project.

Voor wie?

De subsidieregeling staat open voor zowel individuele mkb-ondernemingen als samenwerkingsverbanden in het mkb. Een samenwerkingsverband kan, naast mkb-ondernemers, bijvoorbeeld bestaan uit: O&O-fondsen, sociale partners, brancheverenigingen en onderwijsinstellingen. De SLIM-regeling is bedoeld voor het gehele mkb. Hieronder valt het kleinbedrijf (< 50 werknemers en het middenbedrijf (< 250 medewerkers en jaaromzet < € 50 mln. of balanstotaal < € 43 mln.). Individuele bedrijven kunnen vanaf maandag 2 maart en tot en met dinsdag 31 maart indienen. Voor zowel een midden- als kleinbedrijf is er maximaal € 24.999,- aan te vragen. Samenwerkingsprojecten kunnen worden ingediend vanaf 1 april tot en met 30 juni 2020. Per samenwerking wordt maximaal € 500k  en € 200k toegekend.

Subsidiabele activiteiten/projecten

De SLIM-subsidie is bedoeld voor vier soorten projecten:

  • Het doorlichten van de onderneming, om een opleidings- of ontwikkelplan te realiseren waarmee de scholingsbehoefte vanuit de onderneming inzichtelijk wordt;
  • Het verkrijgen van loopbaan- of ontwikkeladviezen ten behoeve van werknemers in de onderneming;
  • Het ondersteunen en begeleiden bij het ontwikkelen of invoeren van een methode die werknemers in het bedrijf stimuleert hun kennis, vaardigheden en beroepshouding te ontwikkelen tijdens het werk;
  • Het aanbieden van praktijkleerplaatsen ten behoeve van een bedrijfsopleiding (of een deel daarvan) in de derde leerweg bij een erkend leerbedrijf.

Meer weten?

Meer informatie over de SLIM-regeling, de aanvraagtijdvakken en de aanvraagcriteria is te vinden op de website van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Binnen SMITZH hebben we veel expertise in huis op het gebied van leren en ontwikkelen in de maakindustrie en het opzetten van skillslabs. Marie-Claire van Doremalen van de Koninklijke Metaalunie en Aad van Pelt van InnovationQuarter helpen jou graag bij het leggen van verbindingen en opzetten van projecten.

 

Smart Industry Workshops: gratis oriënteren op slimmer produceren

Werk jij in de maakindustrie en zou je graag je productie willen verbeteren door de toepassing van slimme maaktechnologie, maar weet je niet goed welke technologie jou waar de meeste voordelen oplevert? Zijn veel events en workshops te generiek voor jouw vragen? Wil je weten wat IoT, Machine Learning, 3D-printen of data-analyse betekenen voor jouw bedrijf? Je kunt nu gratis een maatwerk workshop volgen om je te oriënteren op de mogelijkheden van slimme maaktechnologieën voor jouw bedrijf.

Waarom gratis workshops?

SMITZH heeft geld ontvangen voor deze regeling vanuit het initiatief Kansen voor West, een investeringsprogramma van de vier grote steden dat Europese subsidie (EFRO) omzet in projecten die het innovatieve mkb ondersteunen.

De regeling is bedacht om meer toepassingen van Smart Manufacturing (slimme maaktechnologie) in onze regio te stimuleren. We merken dat veel mkb-maakbedrijven de informatie over slimme technologieën vaak te generiek vinden en antwoord willen op de vraag wat het voor hen kan betekenen.

Daarom dit aanbod voor een workshop die op maat voor jouw bedrijf gemaakt wordt. Uiteraard ben je ook vrij met deze regeling gebruik te maken van een bestaande workshop, zolang maar inzichtelijk wordt welke (shortlist van) toepassingen van slimme maaktechnologie voor jouw bedrijf interessant zijn.

IoT Academy Workshop

Workshop bij IOT Academy

Expertise van de SMITZH-fieldlabs

Wil je weten welk fieldlab jou zou kunnen helpen? De expertise van de SMITZH-fieldlabs kun je hier vinden. Voorbeelden van workshops die recent gegeven zijn: RoboCanvas, Machine Learning en Automatisering van een bestaand proces (RoboHouse); Digital Twinning en AI (DFC); Cybersecurity en Smart Manufacturing (Duurzaamheidsfabriek) en 3D-printing (RAMLAB). In de workshop RoboCanvas verkenden ruim 40 tuinders uit de regio onlangs de mogelijkheden voor automatisering met slimme robottechnieken. Ze deden dit aan de hand van een door het fieldlab ontwikkelde methode die keuzes en kosten inzichtelijk maakt. In onze Agenda zijn ook regelmatig workshops te vinden van onze fieldlabs of externen. Zo biedt de IoT Academy bijvoorbeeld introducties en deep dives in IoT aan op locatie en online.

RoboHouse workshop

Workshop bij fieldlab RoboHouse

Ik wil dit. Wat moet ik doen?

Er zijn in totaal 30 EFRO-vouchers met een waarde van max € 5.000,- ex btw beschikbaar t/m 16 juli 2021. Op is op. Het bedrag wordt toegekend na het volgen van de workshop en overdragen van een aantal documenten. Stap 1: vraag een expert naar keuze of fieldlab een workshop te verzorgen en check samen bij Anton Duisterwinkel of je in aanmerking komt voor een voucher (de vouchers kunnen al vergeven zijn; het moet om slimme maaktechnologie gaan; en je moet aantonen dat je bedrijf een mkb-bedrijf is door een geïntegreerde MKB-verklaring in te vullen). Stap 2: volg de workshop met de mensen die belangrijk zijn voor het draagvlak (denk aan: directeur, financieel verantwoordelijke en productieleider). Stap 3: stel samen met de workshopgever een prestatieverklaring op waaruit blijkt dat je bent geweest en nu een shortlist hebt met mogelijke toepassingen die voor jouw bedrijf van toepassing zijn. Jij of de workshopgever krijgt nu de kosten terug. Daarna kun je besluiten zelf de haalbaarheid te toetsen van die toepassingen, of dat je daar een onafhankelijke adviseur voor inschakelt. In dat laatste geval kun je de helft van de kosten ook weer vergoed krijgen bij Kansen voor West, tot een maximum van € 10.000,-.

Vragen?

Mail Anton Duisterwinkel, Programmamanager SMITZH

 

Resultaten project Toegepaste Innovaties Maritieme Automatisering

Tijdens de bijeenkomst ‘Samen Slim’ op 10 februari in fieldlab de Duurzaamheidsfabriek, zijn de resultaten van het EFRO-project Toegepaste Innovaties Maritieme Automatisering (TIMA) bekend gemaakt. In de maritieme maakindustrie en in de jacht- en scheepsbouw in het bijzonder, is vaak sprake van maatwerk. Enkelstuks die veelal handmatig worden gesneden en gelast en waarvoor specialistische kennis en ervaring nodig is. Dit lijkt innovatie moeilijk te maken. In dit project is onderzocht of samenwerking een uitkomst kan bieden.

Binnen TIMA werkten vijf partners vanuit hun verschillende expertises samen aan de digitalisering van de steeds schaarser wordende knowhow en de automatisering van het proces van snijden en lassen van unieke onderdelen. De afgelopen drie jaar zijn binnen deze samenwerking succesvolle innovaties gerealiseerd, op het gebied van de inzet van robotica bij de productie van duurzamere en custommade producten. Deze technische innovaties dragen direct bij aan de verbetering van de concurrentiepositie van de betrokken bedrijven. Ook zorgde de samenwerking voor de borging van vakkennis, de aansluiting onderwijs-beroepspraktijk, de duurzame inzetbaarheid van medewerkers en het aantrekken van een nieuwe generatie jonge professionals.

Om zijn internationale concurrentiepositie te verbeteren, moet de Nederlandse maritieme maakindustrie schepen en scheepsonderdelen sneller, beter en duurzamer produceren. Bijzonder aan TIMA is de manier waarop het innovatietraject is aangevlogen: in een intensieve samenwerking met drie mkb-bedrijven uit de Drechtsteden (Scheepswerf Slob, Machinefabriek De Waal en Valk Welding), het ROC Da Vinci College en het fieldlab de Duurzaamheidsfabriek. TIMA heeft geresulteerd in innovaties op het gebied van ‘Technische Innovaties’, ‘Human Capital’ en ‘Aanpak en Impact van innovatie’.

Technische innovaties

De resultaten van de technologische innovaties binnen TIMA zijn een verhoogde productiviteit, een verkorte doorlooptijd en een minimale fysieke begeleiding bij het productieproces. De robotisering heeft ertoe geleid dat vakkennis binnen het bedrijf digitaal geborgd wordt en de productiviteit verhoogt, waardoor minder werk hoeft te worden uitbesteed. Dat daarbij een zeer hoogwaardige kwaliteit bereikt wordt, blijkt onder meer uit het feit dat de hightech lasrobot bij De Waal en de operator inmiddels gecertificeerd zijn onder Lloyd’s.

Johan Verlaan, directeur Machinefabriek De Waal: “Wij ontwikkelen en produceren al jaren manoeuvreersystemen aan boord van schepen. Om verder te kunnen innoveren, zijn we een partnership aangegaan met TIMA. De innovatie van dit project houdt in dat de productie van enkelstuks roeren geautomatiseerd wordt. We hebben hele grote stappen gemaakt, zeker op het gebied van engineering en programmering. De samenwerking maakt dat de huidige robot nu wordt omgebouwd tot een XYZ-robot. Zo creëren we drie stations waar we roeren kunnen gaan produceren. En dit is ook waar TIMA mee begonnen is: het lassen van de roeren vanaf de tekenkamer.”

Thijs Weggemans, innovatiemanager Scheepswerf Slob: “Wij bouwen casco’s voor de mooiste superjachten. Dit is altijd een vernieuwend proces en daarom is het van belang om voorop te blijven lopen in de techniek. Binnen het TIMA-project hebben we ontwikkelingen doorlopen met een lasrobot en een plasmasnijrobot. De traditionele aanpak van robotiseren is meer het inpassen van een robot binnen een bestaand productieproces. Wij zien echter nog meer kansen om dankzij robotisering het hele productieproces naar een hoger niveau te tillen en zo kortere doorlooptijden te realiseren, kosteneffectiever te produceren en op een hoger kwaliteitsniveau te werken. Naast de zakelijke kant, zien we dat de medewerkers die nu zelf met de robot bezig zijn, dit leuk en uitdagend vinden. Ze hebben het idee dat ze echt een bijdrage leveren aan de stand van de techniek in de industrie.”

Adriaan Broere, CTO Valk Welding Group: Wij werden TIMA-partner omdat er in de regio Drechtsteden veel maritieme industrie is waarvoor wij nog niet veel kunnen betekenen in de automatisering. Door met twee sterke partners samen te werken konden wij dit oppakken. Een ontwikkeling uit TIMA is dat wij doorgaan met de ontwikkeling van de arc-eye lasercamera. Doordat de lasser alles ziet door de lascamera, kan hij de snelheid van het lassen of de draadsnelheid variëren. Ook gaan we door met de ‘digitale pen’, een idee waarmee we ooit dit project zijn begonnen. Met deze digitale lastoorts kunnen ervaren lassers exact aangeven hoe er gelast moet worden. De pen zet dit vervolgens om in een digitale tekening waarmee een robot het laswerk uitvoert. Als spin-off hebben we een hele virtuele omgeving gemaakt. Dit heeft als grootste winst dat een traditionele lasser op eenvoudige wijze kan leren een robot te programmeren.

Aanpak en impact van innovatie in het mkb

Het proces van ontwikkeling van innovaties is binnen TIMA hand in hand gegaan met het leren toepassen en het introduceren ervan in de productieprocessen. Het ‘innoveren met de werkvloer’ heeft ertoe geleid dat veel latent aanwezige knowhow bij de maritieme bedrijven inmiddels digitaal geborgd is in databases. Door de directe koppeling met het onderwijs zijn de innovaties bovendien geborgd in de reguliere techniekopleidingen en in cursusopbouw in het kader van leven lang ontwikkelen. Er is een – nog steeds groeiend – ecosysteem ontstaan waarin onderwijs (studenten en docenten) en bedrijfsleven (medewerkers en management) leren van elkaar.

Daan Wortel, Innovatie Manger bij de Duurzaamheidsfabriek: De Duurzaamheidsfabriek bood een open innovatieomgeving en zorgde ook voor disseminatie naar regionale, landelijke en Europese netwerken en koppelingen met andere initiatieven, zoals beoogd met de ondersteuning vanuit EFRO. Het sluit aan bij de agenda’s van de landelijke stuurgroep Smart Industry en het Platform Talent voor Technologie (Katapult) en de aanpak van de Topsectoren, in hun nieuwe meerjarenprogramma’s rond learning communities. De afsluiting van TIMA vormt ook de doorstart naar de volgende fase van innoveren. We zijn vanuit het TIMA-project het Expertisecentrum Slimme Maakindustrie gestart en proberen zo bedrijven uit te nodigen om hier hun kennis te ontwikkelen, en de kennis die wij hebben opgedaan op te halen. TIMA heeft inmiddels tot verschillende spin-offs geleid, zoals een Digtal Twin-project en een uitbreiding van het netwerk door samenwerkingen nieuwe bedrijven, zoals 10XL en Systems Navigator.

Human capital aspecten

Net als de meeste technische sectoren heeft de maritieme maakindustrie te maken met aanzienlijke uitdagingen op het gebied van human capital. Er is vaak sprake van enkelstuks maatwerk, wat neerkomt op hoogwaardig vakmanschap. De bedrijven ‘vergrijzen’ waardoor de benodigde specialistische kennis en ervaring schaarser wordt. Daarbij neemt ook de instroom van jongeren in relevante beroepsopleidingen af. Veel bedrijven zien zich dan ook genoodzaakt dit werk uit te besteden aan het buitenland. Binnen TIMA zijn waardevolle stappen gezet op het gebied van innoveren en leven lang ontwikkelen. Door de inzet van nieuwe technologieën is het de bedrijven gelukt hun productiviteit te verhogen; specialistische vakkennis te borgen in de organisatie en het werk in de maritieme maakindustrie aantrekkelijker te maken voor zowel ‘zittende’ vakspecialisten als jonge technici, zoals ICT’ers, engineers en werktuigbouwkundigen.

Marc Meijer, sectordirecteur Techniek & Media Da Vinci College: “Wij zijn partner geworden in het TIMA-project omdat het optimaal vorm geeft aan het hybride onderwijs dat wij bieden. Leren, werken en innoveren, dat komt hier samen. Binnen TIMA hadden studenten echt een inbreng en dat is niet alleen kennis halen, maar ook kennis brengen. En dan krijg je een soort omgekeerde ‘meester-gezelsituatie’ waarin ze de werknemers van het bedrijf meenemen in de nieuwste technologie. De innovaties worden eigenlijk direct geborgd in het onderwijs, en dat zie je met name bij de studenten werktuigbouwkunde en mechatronica die al werken met de lasrobot. Het vervolg van TIMA binnen Da Vinci wordt goed merkbaar zoals in het Leven Lang Ontwikkelen. Wat we nu al zien is dat bedrijven uit andere sectoren interesse hebben in deze technologie.”

Vragen?

Mail Daan Wortel, Innovatie Manager Duurzaamheidsfabriek

Registratie RoboCrops 2020 open: het event voor telers en tech

Diverse maakbedrijven in onze regio zijn werkzaam in de glastuinbouw of leveren daaraan als techbedrijf. Ben jij er daar één van? Dan mag je dit event niet missen. Om de ontwikkelingen van robotica in de kas te versnellen, wordt op 23 en 24 april voor de eerste keer het event RoboCrops georganiseerd. In World Horti Center en fieldlab RoboHouse worden op deze dagen een hackathon, inhoudelijke sessies en matchmaking georganiseerd. Vanaf 3 maart kun je je aanmelden om aan dit unieke event deel te kunnen nemen.

Robotica in stroomversnelling

RoboCrops brengt telers, techbedrijven, universiteiten en investeerders bij elkaar. Het event  richt zich zowel op de hardware: sensoren, robotarmen, grijpers, autonome voertuigen als de beslissingsondersteunende software die nodig is om de robots aan te sturen. Naast aandacht voor de techniek is er veel aandacht voor het vinden, ontwikkelen en opschalen van praktijkoplossingen.

Er zijn drie gebieden waar robots of robot-onderlenen in te delen zijn tijdens RoboCrops 2020. Dat zijn “Sense” (sensoren waarmee de robot de omgeving waarneemt), “Think” (het verwerken van de gegevens die uit sensoren komen, vaak met behulp van Artificial Intelligence /Augmented Reality) en “Act” (het uitvoeren van een actie, zoals het snijden van blad of het plukken van groenten of snijbloemen).

Sfeerbeeld programma

Telers, techbedrijven en studenten

Voor telers is er op 23 april een programma in World Horti Center, waarbij ze een uitgebreide en diepgaande presentatie van de stand van zaken op het gebied van de ontwikkeling van robotica (voor glastuinbouw) krijgen. Techbedrijven en universiteiten kunnen op 24 april laten zien wat de technische mogelijkheden en uitdagingen zijn.

Op beide dagen zullen studenten in RoboHouse in Delft actief zijn tijdens een grote hackaton georganiseerd door TU Delft en de WUR. Tijdens die hackaton zullen zij hun expertise loslaten op diverse challenges en daarmee bijdragen aan de versnelling van ontwikkeling in de robotica. Op 24 april pitchen zij hun hacks voor een vakjury in World Horti Center. Tevens is er in het programma de ruimte voor matchmaking tussen de verschillende partijen.

Sfeerbeeld programma

Inschrijving

RoboCrops is hét event voor experts binnen de glastuinbouw en binnen robotica.  De inschrijving staat vanaf 3 maart open.

Meer informatie en aanmelden

Ga naar RoboCrops